สมุนไพรชะสงามสง]
[/url][/size][/b]
สมุนไพรชะมวงชะมวง Garcinia cowa Roxb.บางถิ่นเรียก ชะมวง (ภาคกึ่งกลาง) กะมวง (ภาคใต้) มวงส้ม (นครศรีธรรมราช) หมากโมก (อุดรธานี)ไม้ต้น สูงไม่เกิน 20 มัธยม ไม่ผลัดใบ ทุกส่วนหมดจด เปลือกสีน้ำตาลอมเทา ค่อนข้างเรียบ ใบ ลำพัง ออกตรงกันข้าม รูปรี รูปใบหอก หรือ ใบหอกกว้าง กว้าง 2.5-5 เซนติเมตร ยาว 8-13 มม. ปลายใบแหลม โคนใบสอบ ขอบใบเรียบ เนื้อใบค่อนข้างจะดก เส้นใบมองเห็นไม่ชัดเจน ก้านใบยาว 8-13 มม. ดอก สีเหลือง ค่อนข้างจะเล็ก
สมุนไพร ดอกเพศผู้และก็ดอกเพศเมียอยู่ต่างต้นกัน ดอกเพศผู้ชอบออกตามกิ่งเป็นกระจุก กระจุกละ 3-8 ดอก ดอกบานกว้าง 10-13 มม. ก้านดอกใหญ่และก็สั้นราวๆ 6 มิลลิเมตร กลีบเลี้ยงมี 4 กลีบ รูปไข่กว้าง กลีบดอกไม้มี 4 กลีบ ยาวพอๆกับกลีบเลี้ยง สีเหลืองข้างในสีชมพู หรือ สีแดงอมม่วง เกสรเพศผู้มีจำนวนไม่น้อย ก้านเกสรสั้นมากมายติดกันเป็นกลุ่ม รูปสี่เหลี่ยมอยู่ตรงกลางดอก ดอกเพศภรรยามี 2-5 ดอก ออกตามปลายกิ่ง กลีบเหมือนดอกเพศผู้ แต่ว่ากลีบดอกยาวกว่า ดอกบานกว้าง 12-15 มิลลิเมตร เกสรเพศผู้เทียมเรียงบริเวณรังไข่ ก้านเกสรติดกันเป็นกลุ่มๆปลายก้านมีต่อม 1 ต่อม รังไข่กลม ไม่มีก้าน ยอดเกสรเป็นรูปดาว 6-8 แฉก ผล กลมหรือรูปขอบขนาน กว้าง 2-4 ซม. ยาว 2.5-5 ซม. มี 5-8 พู ข้างบนแบนน้อย และมียอดเกสรเพศเมียติดอยู่ ผิวสีเหลืองอมส้ม เนื้อแล้วก็เยื่อหุ้มเม็ดสีส้มอ่อน เมล็ดรูปขอบขนาน ยาว 13-20 มม.
นิเวศน์วิทยา: ขึ้นในป่าดิบและมีปลูกทั่วๆไปทางภาคตะวันออกเฉียงใต้แล้วก็ภาคใต้
สรรพคุณ : ราก ปรุงเป็นยาทำลายพิษไข้ แก้บิด ต้น ให้ยางใส (resin) ที่ใช้ทางยาได้ ให้สีเหลืองใช้ย้อมผ้า ใบ ใช้ปรุงเป็นยากัดขัดเสมหะรวมทั้งโลหิต แก้ไอ ใบอ่อนกินได้ มีรสเปรี้ยว ผล หั่นเป็นแว่นตาแห้ง ใช้รับประทานเป็นยาแก้บิด
